Ciągły rozwój w dziedzinie stomatologii sprawia, że obecnie nowoczesne techniki działania pozwalają wdrażać leczenie w maksymalnym stopniu oszczędzające naturalne uzębienie. Oznacza to, że niejednokrotnie z powodzeniem można uratować te zęby pacjentów, które jeszcze kilkadziesiąt lat temu zostałyby w całości usunięte. Teraz odratowane i przeleczone zęby naturalne stanowić mogą podstawę dla odbudowy uzębienia. Zarówno protetycznej, jak i estetycznej. Każdy chyba zdaje sobie bowiem sprawę z tego, że nawet najlepszy implant nigdy nie zastąpi korzyści wynikających z posiadania własnego zęba. Jednym z zabiegów, który ma na celu uratowanie zęba naturalnego zniszczonego przez próchnicę albo uraz mechaniczny, to hemisekcja korzenia zęba.
Co to jest hemisekcja zęba?
W niektórych okolicznościach zabieg takim jak hemisekcja korzenia zęba umożliwia uratowanie zęba w bardzo złym stanie (który nadaje się niemal do wyrwania). Hemisekcję wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Dla chirurga stomatologii zabieg ten jest znacznie bardziej wymagający i trudniejszy od zwykłego usunięcia zęba. Jednak dla pacjenta jest to o wiele bardziej komfortowe, przede wszystkim ze względu na mniejszy zakres zabiegu. Dokonuje się tutaj bowiem jedynie separacji oraz usunięcia części korony i korzenia zęba – w tym obrębie, gdzie występuje stan zapalny z nieodwracalnymi już zmianami patologicznymi. Takie działa pozwalają na zachowanie zdrowej części zęba. Część ta, jako baza, po jakimś czasie może zostać poddana odbudowie protetycznej. Hemisekcja korzenia zęba czy hemisekcja zęba to zabiegi, które stają się niezbędne w uszkodzeniach pojedynczych korzeni. Robi się je m.in. w przypadku: głębokiej próchnicy, złamań korony lub też niewłaściwie przeprowadzonego leczenia endodontycznego, czyli kanałowego (co staje się powodem powstawania zmian okołowierzchołkowych).
Hemisekcja korzenia zęba jest sposobem na uratowanie takich korzeni i zębów, które są dość mocno dotknięte stanami zapalnymi. Zabieg ten polega na bezpiecznym usunięciu zmian zapalnych, jednak bez ekstrakcji całego zęba i jego korzenia. Hemisekcję przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym na zębach wielokorzeniowych. Oznacza to, że najczęściej zabieg ten dotyczy trzonowców. Planując wykonanie hemisekcji zęba, pierwszym krokiem stomatologa jest zawsze wykonanie RTG zęba. Później, już na podstawie zdjęcia radiologicznego lekarz podejmuje decyzję odnośnie tego, czy ząb na pewno kwalifikuje się do hemisekcji. Kiedy jest to możliwe, wykonane zostaje znieczulenie miejscowe. Następnie stomatolog usuwa zainfekowaną część zęba przy użyciu wiertła. Kolejnym krokiem jest odseparowanie korzenia razem z częścią korony i usunięcie ich przy użyciu kleszczy. Jeśli jest to niezbędne, to na koniec zakłada się szwy. Tak właśnie przebiega sama hemisekcja korzenia zęba. Do odbudowy protetycznej przystępuje się natomiast dopiero po upływie kilku tygodni.
Wskazania do hemisekcji
Decyzja o wykonaniu hemisekcji jest podejmowana w momencie, kiedy stomatolodzy wyczerpali już wszelkie możliwości leczenia zachowawczego zębów u danego pacjenta. Wskazania do przeprowadzenia zabiegu hemisekcji dzieli się na trzy grupy:
1) Endodontyczne. Zalicza się do nich między innymi występujące u pacjenta:
– znajdujące się przy korzeniach zębowych zmiany okołowierzchołkowe, których nie da się wyleczyć endodontycznie ze względu na kształt anatomiczny korzeni,
– obliteracja (niedrożność) kanału,
– resorpcja wewnętrzna albo zewnętrzna korzenia,
– pozostawione w świetle kanału narzędzie endodontyczne,
– głęboka, czyli poddziąsłowa próchnica, jaka została zdiagnozowana w rozwidleniu korzenia albo na samym korzeniu.
Oznacza to, że zabieg hemisekcji uzasadniony jest w takich przypadkach, kiedy leczenie endodontyczne zęba nie przyniosło oczekiwanych rezultatów albo kiedy takie leczenie (kanałowe) nie jest już możliwe.
2) Periodontologiczne, czyli:
– głęboki stan zapalny toczący się w obrębie rozwidlenia korzeni,
– pionowy ubytek kości (stale się powiększający) wyrostka zębodołowego,
– inne zmiany i procesy chorobowe.
3) Mechaniczne. Tutaj wskazaniami do wykonania zabiegu hemisekcji jest pionowe złamanie zęba, w przypadku którego można jeszcze uratować jeden korzeń.
Przeciwwskazania
Mimo długiej listy wskazań co do wykonania zabiegu hemisekcji, jest to taka procedura, której nie można niestety wykonać u każdego pacjenta. Istnieją bowiem również ważne przeciwwskazania albo przeszkody co do podejmowania tego typu leczenia. Wśród takich przeciwwskazań wymienia się:
– niekorzystną budowę anatomiczną konkretnego zęba, oznacza to na przykład: zbyt krótkie korzenie, wydłużoną koronę zębową czy też nietypowy stosunek długości korony do korzenia,
– wysoki stopień zaawansowania choroby przyzębia, przebiegającej z odsłonięciem korzeni zębowych,
– nieprawidłowo przeprowadzone leczenie endodontyczne w obydwu korzeniach i występujące przy korzeniach powikłania po leczeniu kanałowym,
– choroby przyzębia (takie jak np. paradontoza), prowadzące do znacznego rozchwiania zęba,
– brak wygodnego dostępu do zęba, czyli układ uniemożliwiający korzystne (zarówno pod względem funkcjonalnym, jak i estetycznym) opracowanie protetyczne,
– zupełny brak możliwości odtworzenia protetycznego zęba.
Każdy pacjent powinien zdawać sobie także sprawę z tego, że niekiedy – nawet pomimo wskazań oraz możliwości do wykonania zabiegu hemisekcji – stomatolog może zaproponować inny sposób leczenia niż hemisekcja korzenia. Decyzja ta zależy bowiem zawsze od dwóch aspektów. Po pierwsze od indywidualnego stanu pacjenta, a po drugie od planowanego przez lekarza leczenia protetycznego.
Postępowanie po zabiegu
Wybrany stomatolog powinien w każdym przypadku dokładnie wyjaśnić swojemu pacjentowi nie tylko sam przebieg zabiegu hemisekcji, ale przedstawić również zalecenia dotyczące rehabilitacji protetycznej. Jednak warto już wcześniej wiedzieć, że mniej więcej po sześciu tygodniach po przeprowadzeniu hemisekcji, sprawdza się czy korona zęba jest prawidłowo przeleczona. Dopiero do takiej osadza się wkład koronowo-korzeniowy. Wkład ten jest podłożem protetycznym. Po kolejnych dwóch-czterech miesiącach osadza się na nim koronę protetyczną. W takim właśnie procesie stomatolog dokonuje rekonstrukcji funkcjonalnej i estetycznej przestrzeni powstałej po hemisekcji.