Kolor zębów poszczególnych osób wynika z kilku czynników. Każdy ząb zbudowany jest z miazgi, zębiny oraz szkliwa. Położone wewnętrznie szkliwo nie wpływa na odcień zębów, zaś ich kolor podyktowany jest właściwościami zębiny oraz szkliwa. Zębina ma bowiem zwykle kolor żółty, który może być widoczny w przypadku dość cienkiej warstwy szkliwa. Grubsza warstwa szkliwa sprawia, że zęby są bardziej białe. Nie można jednak zapominać o tym, że zdrowe zęby mogą mieć kolor biały, mleczny, żółty lub nawet żółtobrunatny, a zmiana wymienionej pigmentacji określana jest jako tak zwane przebarwienie na zębach.
Czym są przebarwienia zębów?
Jak wspomniano powyżej, przebarwienie na zębach to odstępstwo od fizjologicznej pigmentacji. Może mieć ono różnorodne przyczyny, w tym choćby związane ze stosowaną dietą. Nie można bowiem zapominać o tym, że barwniki zawarte w pożywieniu mogą osiadać na powierzchni zębów. Brak regularnego ich usuwania za pomocą pasty i szczoteczki do zębów sprawia, że wżerają się one w szkliwa prowadząc do zmiany jego barwy. Poza tym, przebarwienie na zębach może być wynikiem oddziaływania czynników wewnętrznych.
Przyczyny powstawania przebarwień zębów
Przebarwienie na zębach może być efektem oddziaływania zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych czynników. Zmiana koloru szkliwa może być zatem wynikiem stosowania diety bogatej w substancje barwiące, które osiadają na powierzchni szkliwa. Poza tym, niekorzystne zmiany mogą być efektem palenia papierosów. W tym przypadku zęby mają zazwyczaj kolor żółty, a w rejonie dziąseł gromadzi się ciemnobrązowy nalot. Tego typu zmiany wynikają z negatywnego oddziaływania na zęby substancji smolistych oraz związków toksycznych. Co ważne, substancje te mogą nie tylko odbarwiać samo szkliwo, ale również przyczyniać się do zmiany koloru stosowanych wypełnień. Wymiana wypełnień lub wybielanie zębów przynosi jedynie krótkotrwałą poprawę, ponieważ dalsze palenie papierosów szybko znosi uzyskany efekt. Przebarwienie na zębach może mieć również związek z zaniedbaniami higienicznymi.
Brak szczotkowania i nitkowania zębów lub stosowanie niewłaściwej szczoteczki może wpływać na gromadzenie się nalotu i innych zanieczyszczeń na powierzchni szkliwa oraz powodować pogarszanie jego wyglądu. Należy również pamiętać o tym, że na stan uzębienia wpływa również rodzaj spożywanych pokarmów. Dieta bogata w kwasy zawarte w owocach, warzywach oraz świeżo wyciskanych sokach mogą osłabiać szkliwo. Staje się ono wówczas porowate, cienkie oraz podatne na negatywne oddziaływanie patogenów chorobotwórczych. Poza tym, obecność porów w szkliwie sprzyja gromadzeniu się na jego powierzchni barwników, które zmieniają odcień zębów. Przebarwienie na zębach może być również efektem rozwoju próchnicy. W tym przypadku dochodzi do pojawiania się drobnych białych plam, które wraz z upływem czasu ciemnieją. Nie można również zapominać o tym, że zmiana koloru zębów może być wynikiem przyjmowanych leków lub obecnością chorób. Antybiotyki z grupy tetracyklin wpływają na powstawanie żółtych lub brązowych plam, które zlokalizowane są przede wszystkim na granicy dziąseł. Poza tym, silne oddziaływanie na zmianę koloru zębów wykazują leki stosowane w przebiegu nadciśnienia tętniczego, chorobie niedokrwiennej serca oraz wykorzystywane w celu ograniczania skutków alergii i zaburzeń psychicznych.
Rodzaje przebarwień
Zmiana koloru szkliwa może wynikać z różnorodnych czynników. Białe plamki są następstwem rozwoju próchnicy. Wraz z upływem czasu zmiany ciemnieją oraz stają się brązowe. Przebarwienia na zębach w kolorze żółtym lub lekko czerwonym mogą być z kolei wynikiem stosowanej antybiotykoterapii. Warto również dodać, że zmiana koloru szkliwa może być efektem chorób, w tym niedoczynności tarczycy. W tym przypadku zęby mają kolor mlecznobiały. Nadczynność tarczycy manifestuje się w niebieskobiałym kolorze zębów, zaś porfiria sprawia, że stają się one czerwonoszare. W przebiegu hiperbilirubinemii zęby mają kolor zielonkawy, natomiast objawem fluorozy są zęby w kolorze białym lub brunatnym.
Przebarwienia zębów a dieta
Stosowana dieta może w znacznym stopniu oddziaływać na kolor zębów. W tym przypadku negatywny wpływ na stan szkliwa ma oddziaływanie kwasów zawartych w owocach i warzywach. Przyczyniają się one do tworzenia porów na powierzchni zębów oraz ułatwiają osiadanie na niej substancji barwiących. Substancje pogarszające kolor zębów są zawarte między innymi w kawie, herbacie, czerwonym winie oraz w owocach jagodowych, w tym w borówkach, truskawkach, jeżynach czy w wiśniach. Poza tym, związki barwiące są obecne w burakach, curry, napojach gazowanych oraz w słodyczach.
Przebarwienia zębów – leczenie
Zdrowie zębów wymaga odpowiedniej profilaktyki, ponieważ usuwanie przebarwień jest w wielu wypadkach utrudnione oraz nieskuteczne. Profilaktyka powinna zatem obejmować regularne mycie zębów za pomocą godnej polecenia szczoteczki i pasty do zębów. Nie można również pomijać ważnej roli nitkowania zębów oraz regularnego stosowania płynów dentystycznych do płukania jamy ustnej. Poza tym, elementem dobrej profilaktyki powinny być regularne wizyty dentystyczne, podczas których możliwe jest usuwanie nagromadzonego osadu oraz płytki i kamienia nazębnego. Dzięki tego rodzaju zabiegom powierzchnia zębów jest wygładzona, a odkładanie się zanieczyszczeń jest znacznie ograniczone.
Jak wspominano powyżej, przebarwienia są zwykle bardzo trudne do usunięcia. W celu poprawy wyglądu uśmiechu pacjenta można zastosować w tym wypadku licówki maskujące. Poza tym, zmianę koloru zębów można uzyskać za pomocą wybielania nakładowego lub laserowego. Tego typu zabiegi są polecane w przypadku przebarwień związanych ze stosowaniem nieodpowiedniej diety lub zaniedbaniami higienicznymi. W przypadku osłabienia struktury zębów warto zadbać nie tylko o ich wybielenie, ale również o wzmocnienie ich struktury poprzez przyjmowanie preparatów zawierających w swoim składzie przyswajalny wapń oraz magnez. Wzmocnione zęby są bowiem bardziej odporne na negatywny wpływ czynników mogących wpływać na zmianę ich zabarwienia.